Rusya'nın Ukrayna'ya saldırmasından birkaç hafta sonra Kiev ve Moskova'nın savaşın sona ermesinin koşulları üzerinde büyük ölçüde anlaştıkları söyleniyor. Kısmen merkezi de olsa yalnızca birkaç nokta hâlâ açıktı. Bu, “Welt am Sonntag”ın elindeki bir belgeden ortaya çıkıyor.
Buna göre Rusya müzakereler yoluyla Kiev'i teslim olmaya ikna etmeye çalıştı. Ukrayna savaş alanında direnince Moskova maksimum mevzilerinden bile geri çekildi. İlk müzakerelerin Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın arabuluculuğunda 2022 yılının Mart ayı sonunda İstanbul'da gerçekleştirileceği söyleniyor.
Nisan 2022 tarihli taslak anlaşma: Ukrayna “kalıcı tarafsızlık” taahhüdünde bulundu
Bu anlaşmada Ukrayna kendisini “kalıcı tarafsızlığa” adamıştı ve diğer hususların yanı sıra NATO'ya katılmayı reddedecekti. Ukrayna aynı zamanda nükleer silah “almamayı, üretmemeyi veya edinmemeyi”, yabancı silah ve birliklerin ülkeye girişine izin vermemeyi ve askeri altyapısını başka hiçbir ülkenin kullanımına sunmamayı taahhüt etti. “Welt am Sonntag”ın belgeye atıfta bulunarak bildirdiği gibi, Kiev ayrıca yabancıların katılımıyla askeri tatbikatlardan veya herhangi bir askeri çatışmaya katılımdan kaçınacaktı.
Karşılığında Ukrayna, Rusya'dan bir daha saldırıya uğramayacağına dair güvence aldı. Rusya, BM Güvenlik Konseyi'nin diğer daimi üyeleri (ABD, İngiltere, Fransa ve Çin) ile birlikte Ukrayna'ya kapsamlı güvenlik garantileri sağlamayı kabul etti. İstanbul'daki görüşmelerin ardından heyetler 15 Nisan tarihli sözleşme taslağını hazırladı.
Kiev'in Kırım'ın kontrolünü Rusya'ya verdiği söyleniyor
Kırım güvenlik garantilerinin dışında tutulmalıdır. Bu, Kiev'e ilhak edilen yarımadanın kontrolünü Rusya'ya verecekti. Doğu Ukrayna'nın hangi bölümünün garanti kapsamı dışında tutulması gerektiği belirsizliğini korudu. Dokümanda ilgili yerler kırmızı ile işaretlenmiştir. Kiev, savaştan önce zaten Rusya tarafından kontrol edilen Donetsk ve Luhansk'ın bazı kısımlarını dışarıda bırakmayı kabul etti. Ancak Rusya, devlet başkanlarının sınırları bizzat çizmesi konusunda ısrar etti. Kiev bunu reddetti.
Ukrayna ordusunun gelecekteki büyüklüğü konusunda da anlaşmazlıklar vardı. Rusya, Kiev'den ordunun 85 bin askere, tank sayısının ise 342'ye düşürülmesini talep ederken, Ukrayna ise 250 bin asker ve 800 tank talebinde bulundu. Ayrıca Ukrayna Hava Kuvvetleri de dahil olmak üzere diğer askeri teçhizat konusunda da farklılıklar vardı.
Başkan Putin ve Zelensky daha sonra kişisel bir toplantıda belirsiz noktalar üzerinde anlaşmaya varmalı. Ancak bu asla gerçekleşmedi.
Rusya'nın daha fazla talebi üzerine müzakereler başarısızlıkla sonuçlandı
Çünkü: İstanbul'daki toplantının ardından Moskova ek taleplerde bulundu. Buna göre Ukrayna'da Rusça'nın ikinci resmi dil olması, karşılıklı yaptırımların kaldırılması ve uluslararası mahkemelerdeki davaların düşürülmesi gerekiyor. Ayrıca Ukrayna'nın “faşizmi, Nazizmi ve saldırgan milliyetçiliği” kanunla yasaklaması gerekirdi. Kiev bu talepleri kabul etmedi.
Ukrayna heyetinden bir üye, Welt am Sonntag'a müzakerelerin sona ermesiyle ilgili olarak “Bu, yapabileceğimiz en iyi anlaşmaydı” dedi. Belge, müzakerecilerin o sırada Putin ve Zelensky'nin belgeyi Nisan 2022'de imzalayacağını varsaydıklarını gösteriyor.
Ukraynalı müzakereci David Arakhamia'ya göre, anlaşmanın başarısız olmasının bir nedeni de dönemin İngiltere Başbakanı Boris Johnson'ın Ukrayna'ya yaptığı ziyaret olabilir. Arakhamia 2023'te bir televizyon röportajında Johnson'ın o sırada Zelenskyj'den Putin'le “hiçbir şey” imzalamamasını ve çatışmaya devam etmesini istediğini söyledi. Ohnson daha sonra iddiaları reddetti; Rapora göre, Rusya ile gizli anlaşma yapılarak güvenlik garantilerinin bu noktada zaten başarısızlığa uğradığı yönünde şüpheler var.
Buna göre Rusya müzakereler yoluyla Kiev'i teslim olmaya ikna etmeye çalıştı. Ukrayna savaş alanında direnince Moskova maksimum mevzilerinden bile geri çekildi. İlk müzakerelerin Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın arabuluculuğunda 2022 yılının Mart ayı sonunda İstanbul'da gerçekleştirileceği söyleniyor.
Nisan 2022 tarihli taslak anlaşma: Ukrayna “kalıcı tarafsızlık” taahhüdünde bulundu
Bu anlaşmada Ukrayna kendisini “kalıcı tarafsızlığa” adamıştı ve diğer hususların yanı sıra NATO'ya katılmayı reddedecekti. Ukrayna aynı zamanda nükleer silah “almamayı, üretmemeyi veya edinmemeyi”, yabancı silah ve birliklerin ülkeye girişine izin vermemeyi ve askeri altyapısını başka hiçbir ülkenin kullanımına sunmamayı taahhüt etti. “Welt am Sonntag”ın belgeye atıfta bulunarak bildirdiği gibi, Kiev ayrıca yabancıların katılımıyla askeri tatbikatlardan veya herhangi bir askeri çatışmaya katılımdan kaçınacaktı.
Karşılığında Ukrayna, Rusya'dan bir daha saldırıya uğramayacağına dair güvence aldı. Rusya, BM Güvenlik Konseyi'nin diğer daimi üyeleri (ABD, İngiltere, Fransa ve Çin) ile birlikte Ukrayna'ya kapsamlı güvenlik garantileri sağlamayı kabul etti. İstanbul'daki görüşmelerin ardından heyetler 15 Nisan tarihli sözleşme taslağını hazırladı.
Kiev'in Kırım'ın kontrolünü Rusya'ya verdiği söyleniyor
Kırım güvenlik garantilerinin dışında tutulmalıdır. Bu, Kiev'e ilhak edilen yarımadanın kontrolünü Rusya'ya verecekti. Doğu Ukrayna'nın hangi bölümünün garanti kapsamı dışında tutulması gerektiği belirsizliğini korudu. Dokümanda ilgili yerler kırmızı ile işaretlenmiştir. Kiev, savaştan önce zaten Rusya tarafından kontrol edilen Donetsk ve Luhansk'ın bazı kısımlarını dışarıda bırakmayı kabul etti. Ancak Rusya, devlet başkanlarının sınırları bizzat çizmesi konusunda ısrar etti. Kiev bunu reddetti.
Ukrayna ordusunun gelecekteki büyüklüğü konusunda da anlaşmazlıklar vardı. Rusya, Kiev'den ordunun 85 bin askere, tank sayısının ise 342'ye düşürülmesini talep ederken, Ukrayna ise 250 bin asker ve 800 tank talebinde bulundu. Ayrıca Ukrayna Hava Kuvvetleri de dahil olmak üzere diğer askeri teçhizat konusunda da farklılıklar vardı.
Başkan Putin ve Zelensky daha sonra kişisel bir toplantıda belirsiz noktalar üzerinde anlaşmaya varmalı. Ancak bu asla gerçekleşmedi.
Rusya'nın daha fazla talebi üzerine müzakereler başarısızlıkla sonuçlandı
Çünkü: İstanbul'daki toplantının ardından Moskova ek taleplerde bulundu. Buna göre Ukrayna'da Rusça'nın ikinci resmi dil olması, karşılıklı yaptırımların kaldırılması ve uluslararası mahkemelerdeki davaların düşürülmesi gerekiyor. Ayrıca Ukrayna'nın “faşizmi, Nazizmi ve saldırgan milliyetçiliği” kanunla yasaklaması gerekirdi. Kiev bu talepleri kabul etmedi.
Ukrayna heyetinden bir üye, Welt am Sonntag'a müzakerelerin sona ermesiyle ilgili olarak “Bu, yapabileceğimiz en iyi anlaşmaydı” dedi. Belge, müzakerecilerin o sırada Putin ve Zelensky'nin belgeyi Nisan 2022'de imzalayacağını varsaydıklarını gösteriyor.
Ukraynalı müzakereci David Arakhamia'ya göre, anlaşmanın başarısız olmasının bir nedeni de dönemin İngiltere Başbakanı Boris Johnson'ın Ukrayna'ya yaptığı ziyaret olabilir. Arakhamia 2023'te bir televizyon röportajında Johnson'ın o sırada Zelenskyj'den Putin'le “hiçbir şey” imzalamamasını ve çatışmaya devam etmesini istediğini söyledi. Ohnson daha sonra iddiaları reddetti; Rapora göre, Rusya ile gizli anlaşma yapılarak güvenlik garantilerinin bu noktada zaten başarısızlığa uğradığı yönünde şüpheler var.